تفاوت اصلی بین سیم و کابل

احتمالا برای بسیاری از ما از نظر تکنیکالی و مفهومی تفاوت خاصی بین سیم و کابل وجود نداشته باشد. اما از نظر آکادمیک و فنی تفاوت های بسیاری میان سیم و کابل وجود دارد. این تفاوت ها را می توان در نوع کاربرد، برق مصرفی و ساختار آن ها مشاهده کرد. در ادامه سعی می کنیم تفاوت بین سیم و کابل را از چند جنبه مورد بررسی قرار دهیم.

تفاوت بین سیم و کابل چیست؟

اولین و مهمترین تفاوت بین سیم و کابل را می توان در ساختار آن جست و جو کرد. در واقع نوع ساخت و نحوه چینش هادی های سیم و کابل تفاوت اصلی آن ها را رقم می زند. به طور کلی تصور می شود که:

1. سیم از یک هادی – عموما مس – ساخته شده

2. کابل مجموعه ای از سیم ها در کنار یک دیگر است.

به طور کلی به نظر می رسد این گزاره ها درست و بدون اشکال است. زیرا عموما کابل ها و سیم های مورد استفاده در اطراف ما شامل این نوع ویژگی ها بوده اند. ما برای اتصال کلید و پریز لاکچری یا سایر وسایل خانه عموما از مفهوم ” سیم ” استفاده می کنیم و برای انتقال برق کلی ساختمان به کنتور ساختمان و از آن به شبکه اصلی برق از مفهوم ” کابل ” استفاده می شود. با توجه به این توپولوژی کاملا طبیعی است که سیم و کابل را به شکل گزاره های گفته شده در بالا تعریف کنیم.

اما واقعیت تا حدودی با این گزاره ها متفاوت است. در واقع این گزاره ها درست است اما در هر مورد هر نوع سیم یا کابلی! برخی از انواع سیم ها وجود دارد که به شکل به هم تابیده از چندین هادی تشکیل شده است و همچنین برخی از انواع کابل ها وجود دارد که عملا از یک نوع هادی ساخته شده است.

پس عملا می توان گفت که اولین و شاید مهمترین تفاوت بین سیم و کابل چندان قابل استناد نیست و جنبه کلی ندارد. با وجود این که غالب سیم و کابل های اطراف ما دارای این ویژگی ها می باشد، اما لزوما این موضوع نمی تواند جنبه عمومی و کلی داشته باشد. این که شما از یک سیم تک هادی برای انتقال برق به کلید و پریز خارجی استفاده کرده باشید نمی تواند دلیل کافی برای درستی گزاره گفته شده در بالا باشد.

تفاوت بین سیم و کابل و تعریف درست

به طور کلی می توان گفت که تقریبا نمی توان تعریف درستی از تفاوت بین سیم و کابل که به صورت کلی و جهان شمول باشد داشته باشیم. اما بر اساس میزان کاربرد می توان اینگونه گفت که سیم ها عموما از یک یا چند هادی لخت ساخته شده اند در حالی که کابل ها  مجموعه ای از هادی های محافظت شده است که در کنار یک دیگر قرار می گیرند.

به عبارت ساده تر بر اساس این تعریف می توان اینگونه گفت که سیم تنها از یک محافظ و شیلد کلی در دور خود بهره برده، در حالی که کابل ها از یک محافظ کلی و شیلد های میان هادی بهره برده است.

این تعریف را می توان کلی ترین و شاید عملی ترین تعریف از تفاوت بین سیم و کابل دانست که ما شبانه روز با آن ها در ارتباط هستیم. توجه داشته باشید که این تعریف برای کابل ها و سیم های غیر الکتریسیته – مانند کابل شبکه – نیز صادق است. حال ممکن است بر اساس نوع کاربری کابل ها از انواع شیلد ها یا محافظ های درونی یا بیرونی استفاده شود. به طور مثال در کابل های شبکه برای جلوگیری از تاثیر نویز از فویل به عنوان شیلد درونی استفاده می شود.

نوع برق مصرفی و داستان تفاوت بین سیم و کابل

اما نکته مهمی که باعث می شود تمامی تعاریف بالا به نوعی از بین بروند، نوع برق مصرفی است. در واقع گزاره ها و تعاریف گفته شده در بالا عمدتا در برق های فشار ضعیف کارایی دارد. در کابل های فشار متوسط یا فشار قوی کمی داستان متفاوت است.

در کابل های فشار قوی یا شار متوسط به طور عملی از سیم استفاده نمی شود و در تمامی موارد مصرف از انواع کابل های فشار قوی و فشار متوسط استفاده می شود. این کابل ها ممکن است از یک یا چند هادی تشکیل شده باشند که عمدتا به شکل لخت در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

بنابراین عملا در این نوع کابل ها ما ساختاری نسبتا برابر با ساختار سیم داریم. اما مسئله این است که فارغ از شباهت های ساختاری تفاوت بین سیم و کابل را می توان از زاویه نوع هادی، قطر مورد استفاده و سایر موارد دیگر مورد بررسی قرار داد.

نقش امنیت در تفاوت بین سیم و کابل

اما یکی دیگر از جنبه های تفاوت بین سیم و کابل را می توان در امنیت آن دانست. در واقع در سیم هیچ گزینه امنیتی معمولا لحاظ نمی شود، البته دقت داشته باشید که مطالب گفته شده در این بخش نیز برای کابل های فشار ضعیف صادق است.

بگذارید ساده تر بیان کنیم. احتمالا در اتصال کابل های برق به جز سیم های فاز و نول به سیم سومی که معمولا به رنگ زرد یا زرد- سبز می باشد، برخورده کرده باشید. این سیم، ارت یا سیم زمین است.

در واقع مسئله ای که وجود دارد این است که برق از جنس الکتریسیته است. همچنین تمامی اجسام غیر هادی دارای درصدی از الکتریسیته ساکن هستند که در اثر مالش یا القا می توانند به جسم دیگری منتقل کنند. از این رو این احتمال وجود دارد که به هر دلیل کابل مورد استفاده دارای بار الکتریسیته ساکن باشد. به خودی خود این بار خطر خاصی ندارد. اما مسئله ای که وجود دارد این است که این الکتریسیته ساکن از جنس الکتریسیته ای است که در سیم ها جریان دارد. از این رو می توان انتظار داشت که این دو در برخورد با یک دیگر واکنش هایی از خود نشان دهند. این واکنش معمولا به شکل جرقه های کوچک خودش را نشان می دهد. این جرقه ها شاید به نظر کوچک و بی خطر باشند اما به واقع قادر هستند که شروع کننده یک آتش سوزی بزرگ باشند.

از این رو مهندسان و طراحان با اضافه کردن سیم ارت به کابل های برق عملا سعی می کنند که الکتریسیته ساکن را تخلیه کنند تا عملا جرقه یا برخورد خاصی میان این دو نوع از الکتریسیته رخ ندهد.

تفاوت بین سیم و کابل، کدام یک برای مصرف خانگی مناسب است؟

فرض کنیم که شما قرار است برای کلید و پریز خارجی خودتان سیم کشی کنید. حال سوال اینجاست، با توجه به تفاوت بین سیم و کابل، از چه رابطی استفاده می کنید؟ کابل یا سیم؟

بیایید به ساختار کلید و پریز لاکچری شما نگاهی بیندازیم. در این ساختار ما شاهد استفاده از یک درگاه سیم نول، یک درگاه سیم فاز و یک درگاه سیم ارت هستیم. بنابراین برای این که شما بتوانید از این کلید و پریز استفاده کنید باید از سه سیم مجزا استفاده کنید. توجه کنید که تحت هیچ شرایطی نباید دو سیم فاز و نول به یکدیگر برخورد کنند. زیرا در برخورد این دو سیم به یک دیگر امکان جرقه و آتش سوزی بسیار است.

از این رو حتما بین سیم فاز و نول باید شیلد و محافظی وجود داشته باشد. از طرف دیگر سیم ارت نیز مسئول انتقال الکتریسیته ساکن خواهد بود و بهتر است بین این سیم با سایر سیم ها فاصله یا محافظ وجود داشته باشند.

حال به تعریف و تفاوت بین سیم و کابل گفته شده در بالا نگاه کنید. زمانی که شما سه سیم مجزا از هم با شیلد یا محافظ دارید، بنابراین عملا شما در حال استفاده از یک کابل واحد هستید!

بگذارید ساده تر توضیح دهیم، ساختار برق کشی داخلی امروز به سمتی رفته است که عملا از یک سیم یا دو سیم به صورت مجزا استفاده نمی شود. بلکه در برق کشی های داخلی نیز مانند بسیاری از انواع انتقال برق، از کابل استفاده می شود. حال ممکن است این کابل در قطر پایین و برای کاربری برق ضعیف طراحی شده باشد و یا این که ممکن است این کابل در قطر های بسیار بزرگ تر برای انتقال برق  های فشار قوی استفاده شود.

بنابراین عملا سیم مفهوم عملیاتی چندانی ندارد و محدوده عملکرد سیم در دل همان کابل ها قرار گرفته است. اگر بخواهیم به صورت خلاصه بیان کنیم. در مصارف برق ضعیف کابل ها مجموعه ای از سیم ها محسوب می شود!

سوالات متداول

1. تفاوت بین سیم و کابل چیست؟

به طور کلی در انتقال برق فشار ضعیف و از نظر ساختاری، سیم ها از یک هادی تشکیل شده است. در سیم ها معمولا از یک نوع شیلد یا محافظ استفاده می شود. اما کابل ها مجموعه ای از هادی هایی است که هر کدام دارای محافظ یا شیلد هستند و به دور همه این هادی ها یک شیلد مجزا دیگر نیز قرار داده شده است. بنابراین می توان به شکل ساده تر گفت که کابل ها مجموعه ای از سیم ها هستند!

2. در نصب و انتقال برق به کلید و پریز خارجی کدام یک مورد استفاده قرار می گیرد؟ کابل یا سیم

به طور کلی می توان گفت که امروزه در سیم کشی های ساختمانی تماما از کابل های انتقال برق استفاده می‌شود. این کابل ها دارای سه سیم فاز، نول و ارت است. از این رو کاملا مشخص است که برای نصب کلید و پریز خارجی و داخلی از کابل استفاده می شود.